Van Oranjeburg tot Doeslust

Voorburg - Dat de bekende buitenplaats Heeswijk niet altijd die naam gedragen heeft, heb ik in een vorig artikel uit de doeken gedaan. Het in 1958 ter ziele gegane landgoed droeg voor 1751 de naam Doeslust, naar de familie Van der Does die er in 1738 op kwam wonen. Tussen 1738 en 1751 heette het landgoed Doeslust, maar hoe heette het ervoor?

Door F.J.A.M. van der Helm

We schrijven 6 maart 1738. Majoor Hendrik van der Does kocht samen met zijn vrouw Adriana Meuls het landgoed dat zij de naam Doeslust zouden geven. En dat bij ons nog steeds bekend staat als Heeswijk (naar de familie Van Hees). Maar het moet een bouwval zijn geweest, ofschoon de prijs van 8.500 die Van der Does ervoor neerlegde doet denken aan een in geweldige staat verkerende buitenplaats.

Renoveren
Het hoofdgebouw had er reeds de nodige tijd opzitten, maar de majoor was veel op reis met oorlogjes en schermutselingen en had het geld er niet voor over om zijn huis te renoveren. Dat gebeurde pas in 1750. Hij was inmiddels bevorderd tot generaal-majoor en kreeg toen eindelijk zin om zijn bouwvallige woning te veranderen in een eigentijds buiten. Ongetwijfeld zal zijn tweede vrouw, met wie hij in 1734 was gehuwd, ook verzocht hebben de woning wat te vernieuwen. Toen het geld in de nieuwbouw werd geïnvesteerd, verkocht hij het één jaar later aan Hendrik van Hees.

Speelhuis
Toen Van der Does kwam wonen op Doeslust (soms ook wel Doesburg genoemd) had de buitenplaats alles wat je maar kon wensen, alleen sterk gedateerd. Er was een speelhuis (tuinhuisje) aan de Vliet, maar ook een koetshuis, stalling en herenhuis, compleet met verfrissende kelder. Daarnaast waren er nog een boerenwoning, tuinen en boomgaarden met allerlei heerlijk fruit. Alles bij elkaar mat de buitenplaats ruim 4 morgen, een dikke 3 ha.

Oranjeburg
Bij de komst van de familie Van der Does in 1738 heette het landgoed Oranjeburg en de ligging nabij de Oude Tolbrug in Voorburg werd geprezen. De verkoper was Levijn van Dijk, die de buitenplaats in 1727 had gekocht. De naam was toen nog geen Oranjeburg, dus aangenomen mag worden dat Van Dijk die naam gegeven heeft. Mogelijk was hij erg Oranjegezind.

Overoude Tol
Dit oude landgoed maakte deel uit van een groter geheel dat de naam 'Overoude Tol' droeg, wat verwijst naar de ligging aan de Oude Tolbrug. Dit grote landgoed werd vererfd en verdeeld onder de verschillende erfgenamen van Catharina Stalpert van der Wiele (1658-1729), die weduwe was van mr. Laurens Ravens. De weduwe verkocht haar 4/5 deel aan Levijn van Dijk voor 7.200 gulden. Het complex bestond uit een herenhuis, koetshuis en een stalling alsmede een speelhuis en koetsiershuis. Al met al een oude buitenplaats waardig. Overigens was de koper Levijn van Dijk getrouwd met Maria Ravens, een dochter van de verkoopster die zelf 1/5 deel had geërfd.

Reacties naar helmhuis@ziggo.nl.