Elly Smeenk schrijft vrije gedichten

Voorburg - Elly Smeenk kreeg al vroeg interesse in fotografie en Dick van den Engh leerde haar naar ´troep´ kijken. Ze leerde dat in de chaos van rommel schoonheid zat. Elly fotografeert in kleur en Dick fotografeerde in zwart wit. Met regelmaat exposeerden zij hun werk. 

Door Peter den Hollander

“Foto’s maken kost geen tijd, deed ik tijdens wandelingen,” zegt ze. “Voor schrijven moet je gaan zitten. Bij fotograferen kijk je, bij schrijven componeer je, terwijl ook de compositie op de foto van belang is.” Ze beschreef wat ze door de lens zag, maar ze beschreef ook de gebeurtenissen om zich heen. Korte verhaaltjes noemt ze het, maar de structuur is die van het vrije gedicht. Elly dicht niet op rijm, maar op ritme. Tientallen schreef ze er destijds, en nu als ‘het leven’ haar ertoe dwingt. Zo schreef ze op 20 maart 2020:

Stilte
Stilte…op straat, op alle wegen en in de lucht;
Zelf isolatie, het alleen zijn en zoveel meer.
Veel winkels leeggeroofd…het egoïsme van de mens.
Het voorjaar wacht, de zon schijnt, een dak boven ons hoofd…
Wisten we niet…hoe…goed we het hadden?
Met altijd goed gevulde winkels en overal naar toe kunnen.
Het kon niet op.
De toekomst zal er anders gaan uitzien.
Hoe…we weten het niet.

Het is een voorbeeld van Elly’s dichterschap, ze schrijft zoals impressionisten schilderden: haar gedachten slepen zich als strepen over het papier. Ze verwoordt in staccato stijl dat wat zij op dat moment voelt.

Eind jaren zeventig begin jaren tachtig ‘zwerft’ Elly door de wereld. Ze woont in Nigeria, in Amerika ook in Engeland. Het schrijven laat haar niet los. Ze schrijft zoals ze steeds deed, over de dingen die ze zag, over de gebeurtenissen om haar heen. Zo schrijft ze over een ritje naar de stad Lagos:

“We staan in de file. Paul (haar chauffeur red.) heeft de airco uit gedaan. De stank komt me overal tegemoet en is ondragelijk. (…) Op het plein zit een ‘oude’ Nigeriaanse vrouw. Haar bovenlichaam ontbloot, haar borsten hangen als platte schoenzolen op haar buik, rijkend tot aan haar middel, onderaan ergens bengelen knopjes, haar tepels.” Zo verwoordt ze wat ze in Lagos ervaart.

Elly schrijft onder het pseudoniem Helen Rysmar. In de jaren ‘80 en ‘90 werden haar vrije gedichten, toen nog korte verhaaltjes genoemd, gepubliceerd in het Foreburghs Nieuwsblad. Samen met haar vriendin Josefiene Bosbre verzorgde ze een columnachtige bijdrage. 

Elly heeft al haar verhalen verzameld, maar nog nooit gepubliceerd. Ik spreek met haar af dat we dat van nu af aan gaan doen. Elly’s verhalen en gedichten gaan met regelmaat verschijnen op mijn online literair magazine www.indeluiestoel.nl.