De eerste kleuterschool

Voorburg - Een van de eerste kleuterscholen van Nederland stond in Voorburg en werd in 1853 door Koningin Sophie geopend. De school werd vernoemd naar de vorstin en kreeg de naam Sophia-bewaarschool.

Door F.J.A.M. van der Helm

De erudiete Koningin Sophie (1818-1877), gemalin van Koning Willem III, was zeer begaan met het onderwijs van de Nederlandse jeugd. Ook de pedagogische noodzaak voor kinderen vanaf vier jaar om klassikaal onderricht te krijgen in sport en spel, was voor haar een uitgemaakte zaak. Bij de komst van de eerste bewaarscholen, zoals de kleuterschool toen werd genoemd, was Sophie nauw betrokken. Deze school in Voorburg had voor haar speciale aandacht. Mogelijk omdat hij vlakbij haar Haagse residentie lag.

In oktober 1852 was de feitelijke bewaarschool van Voorburg opgericht, maar er moest nog een degelijk onderkomen worden gebouwd. Inmiddels stonden al meer dan vijftig kinderen ingeschreven en zij kregen zolang les in de koepel aan de Achterweg op het terrein van landgoed Oostenburg, dat in bezit was van de familie Hoffman. Het oude gebouw ging tegen de vlakte en een straat verder herrees de nieuwbouw. In juni van het volgende jaar kwam Sophie een kijkje nemen. De directrice die van de komst van de vorstin op de hoogte was, had haar komst verzwegen om een te grote toeloop te voorkomen. Sophie was op het naburige landgoed ‘Vreugd en Rust’ voorgelicht over de schoolse problematiek van die tijd en daarvandaan vertrok het deftige gezelschap naar de bewaarschool. Op school werd ze groots ontvangen met het zingen van het volkslied.

Een maand later legde de koningin in volle luister de eerste steen op het reeds bestaande fundament. Het was een witmarmeren steen compleet met koningskroon en de woorden: “Sophia, Koningin der Nederlanden”. Na deze gebeurtenis werd de naamgeefster van de school op een hartelijk applaus getracteerd. Ze kreeg de titel beschermvrouwe en was nauw betrokken bij de school.

Het schitterende gebouw (Voorburgers spraken over ‘het kleine witte paleisje’) staat op de plaats waar eens het oudste huis van Voorburg stond: Huis den Dom aan het begin van de Herenstraat en de hoek van de Raadhuisstraat naast Vreugd en Rust. Voor een kleuterschool zag het gebouw er voornaam en chique uit. Het gebouw waarin thans een architectenbureau is gevestigd heeft tot de jaren 80 van de vorige eeuw aan vele kleuters onderdak verschaft.

De familie Hoffman is nauw verbonden geweest met de school. Na de stichting droeg vader Hoffman de school over aan zijn dochter Jacqueline. Na haar overlijden in 1889 ging de school verder als stichting Sophiabewaarschool die in 1959 werd gewijzigd in stichting Sophia kleuterschool. In de loop van de jaren veranderde de deftige –vaak adellijke- juffrouwen in gewone schooljuffen en het interieur ging ook met zijn tijd mee. De hoge plafonds en de grote lokalen bleven bestaan evenals de schitterende rustgevende ruimten van deze beroemde kleuterschool die ooit in Voorburg heeft gestaan.

Reacties naar helmhuis@ziggo.nl.