Ton van der Schaal

Leidschendam/Den Haag - Hoewel Ton van der Schaal eind vorig jaar al de respectabele leeftijd van 90 jaar bereikte, scharrelt hij nog dagelijks een uur rond in zijn tuin om alles op orde te krijgen. "Dat kan ik toch niet laten", zegt hij. "Maar daarna ga ik weer naar binnen, want dan krijg ik pijn in mijn spieren." Zolang hij nog kan blijft hij rommelen in de tuin. "De woorden verveling, haast en geen tijd heb ik uit mijn woordenboek geschrapt", lacht hij.

Ton van der Schaal is geboren en getogen in Laren. Daar hadden zijn ouders een bloemenwinkel en kwekerij. Na de lagere school kreeg hij niet de kans om naar de middelbare school te gaan, omdat toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Hij maakte tijdens de oorlog ook een zogenaamde hongertocht naar het platteland om voedsel te verzamelen. "Toen ben ik ook heel ziek geworden; ik kreeg difterie. Bijna twee jaar lang heb ik geslapen. Ik was alleen af en toe wakker om te eten."

Na de oorlog bleef hij voorlopig in de zaak van zijn ouders werken, totdat hij tot de conclusie kwam dat het bedrijf eigenlijk te klein was. Hij besloot vervolgens een onderwijsopleiding te gaan volgen omdat hij graag wilde leren. "Eigenlijk wilde ik boven wijzer worden en niet onderwijzer", grapt hij. Op vrij late leeftijd werd hij echter toch onderwijzer en wel in bloementeelt. Daarvoor kwam hij speciaal naar het westen, waar hij ging lesgeven op drie scholen in het Westland, eentje in Berkel en op de Rooms-Katholieke Land- en Tuinbouwschool aan de Westvlietweg in Leidschendam, later Groene School en inmiddels Wellant Westvliet. Daar ging hij uiteindelijk fulltime aan de slag. "Ik heb het lesgeven altijd heel erg leuk gevonden", geeft Van der Schaal aan. Al rond zijn 55e moest hij echter om medische redenen stoppen met werken. "Dus ik ben eigenlijk al langer met pensioen dan ik ooit gewerkt heb", berekent hij. Zijn echtgenote is al 20 jaar gelden overleden. Wel heeft hij nog vijf kinderen, 12 kleinkinderen en een flinke club achterkleinkinderen.

Sinds 1964 woont hij aan de Westvlietweg in Leidschendam. Zijn woning zat vast aan de oude school en toen een andere onderwijzer ermee stopte, kon hij daar intrekken. Hij is er ook blijven wonen toen hij daar na 17 jaar moest stoppen met werken. "Ik woon hier toch ook schitterend", zegt hij terwijl hij een weids gebaar maakt, naar zijn voortuin, vol violen. "Voor heb ik uitzicht op de Vliet en een leuke tuin achter. Al was het daar wel mooier en groter toen de nieuwe school er nog niet stond. Ik mocht toen ook nog gebruik maken van een tuintje van de buren." Eigenlijk heeft Van der Schaal zich alleen maar beziggehouden met het kweken van bloemen en bloeiende planten. "Ik heb nog wel een tijdje een moestuin met wat boerenkool, spruitjes en boontjes gehad, maar dat was niet zo'n succes."

Van der Schaal is al lid van Groei & Bloei sinds 1949. Dat hij moest stoppen met werken, betekende niet dat hij ook stopte met het overdragen van zijn kennis. Bijna 50 jaar heeft hij door het hele land lezingen en cursussen gegeven over bloemen, planten, de natuur en tuinonderhoud. "Ik had 30 onderwerpen waar ik over kon praten en ruim 30.000 zelfgemaakte dia's die ik daarbij vertoonde", vertelt hij. "En een stuk of 7/8 projectoren. Altijd seizoensgerichte lezingen, dus in de herfst over paddenstoelen, in het voorjaar over rozen en bloemen en dan weer over kamerplanten." Een deel van de dia's is inmiddels opgeruimd. "Ik ben er een paar jaar geleden mee gestopt toen ik slechter ter been en mijn stem minder werd."

Wel heeft hij nog met de huidige voorzitter van Groei & Bloei Leidschendam, Jan Blokland, een lesboek samengesteld voor de cursus Natuurlijk Tuinieren die nog steeds gegeven wordt, maar inmiddels door een ander. In het boek staat alles te lezen over tuininrichting, planten, borders, gazons, hagen en heggen, snoeien, ziekten en plagen. Officieel zit Van der Schaal bovendien nog in het bestuur van de Groei & Bloei-afdeling. "Maar ik ben eigenlijk slapend lid en bij de eerstvolgende jaarvergadering treed ik af", zegt hij tot besluit.