Kaartje van de Drooggemaakte Grote Polder (afbeelding uit archief).
Kaartje van de Drooggemaakte Grote Polder (afbeelding uit archief).
historisch leven langs de vliet

Grote Polder drooggemaakt

Actueel 1.196 keer gelezen

Leidschendam-Stompwijk - Nog steeds barst het in onze omgeving van meren en plassen. Terecht wordt gesproken over Holland, Waterland. Toch is het grootste gedeelte van de vele plassen en meren drooggemaakt. Zo’n droogmakerij was bijvoorbeeld de Drooggemaakte Grote Polder. De klus werd voltooid in 1771.

Door F.J.A.M. van der Helm

Wanneer je vanaf Leidschendam bij het witte tunneltje de A4 onderdoorgaat richting Stompwijk, heb je links de Stompwijksevaart en rechts de Driemolens met het begin van de Drooggemaakte Grote Polder. Het idyllische landschap vol grazende schapen en koeien is een lust in het oog voor de vele toeristen die al fietsend of met de auto deze bekoorlijke route rijden. Natuurlijk zijn de Driemolens daarbij het lokkertje, waarvoor even gestopt wordt om een foto te maken.

De betoverende omgeving van heden, is niets vergeleken met het ruwe oord van vroeger toen Stompwijk nog een turfdorp was. Vanaf de 13e eeuw kwamen hier mensen naartoe om turf te steken, de brandstof die eeuwenlang onze huizen verwarmde, totdat deze werd ingewisseld voor steenkool en laten olie en gas. Het turf winnen was een ware industrie, waarbij rijke heren een stuk land in concessie kregen en de vaak povere turfstekers het zware werk deden om de turf uit de grond te halen. Stompwijk was een arm turfdorp.

Vanaf 1600, Stompwijk was toen een ambachtsheerlijkheid in handen van de stad Leiden, zijn slagturfboeken bewaard gebleven. Naast de grote jongens waren ook kleine stukjes land in handen van eenvoudige lieden. De turf was reeds voor een groot deel afgegraven. Met de voeten in het wassende grondwater, werd geprobeerd de laatste restjes turf uit de grond te halen. Ongezond en zwaar werk.

Het grondwater steeg alsmaar en uiteindelijk liep het land onder water. Zo was de toestand halverwege de 18e eeuw. Toeristen die toen over de Stompwijkseweg zouden rijden, zagen dan een enorme waterplas met een diepte van zo’n 4 meter. Zover je kon kijken allemaal water tot Wilsveen aan toe. Maar aan de andere kant van Wilsveen, wederom allemaal water (de Driemanspolder) tot aan Zoetermeer en Zegwaard.

In 1767 verleenden de Staten van Holland toestemming om het water weg te pompen en werd de Drooggemaakte Grote Polder een feit. Het nieuwe land werd verdeeld in kavels en deze kavels werden verkocht aan rijke boeren, die het voor zichzelf gingen gebruiken of verhuurden aan andere agrariërs.

In 1806 was een gigantische veiling van veertig kavels land in de Grote Polder, variërend van een halve hectare tot wel dertig, waarbij nieuwe eigenaren in de polder kwamen. De stukken land, al dan niet voorzien van een huis of boerderij, zorgden voor een heel ander aangezicht.

Boeren als Barend Kroon met twaalf morgen land, Dirk van Benthum (7 morgen), Leendert van den Bogerd met een huis met erf ter grootte van 82 roe en vele anderen werden de nieuwe eigenaren in de polder en zouden dat vaak generaties lang blijven.

Reacties naar helmhuis@ziggo.nl.

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Uit de krant