Technasium-leerlingen Veurs Lyceum denken ‘inside the box’

Leidschendam - Turtle BV maakt speciale composiet-kisten maakt om kunstwerken mee te vervoeren. Deze kisten zijn sterk, waterdicht en hebben een speciaal systeem om alles tijdens het vervoer op zijn plek te houden. Daarnaast worden de kunstwerken ook nog ingepakt in plastic, tyvex en/of aircap. Dat betekent veel afval en is slecht voor het milieu.

Door Elmar Caspers

Kunnen de Technasium-leerlingen van het Veurs Lyceum bij het vak Onderzoek en Ontwerpen een onderzoek doen naar geschikter materiaal? Nicole van Eerdt, manager bij Turtle,  kwam naar het Veurs om de situatie uit te leggen en de leerlingen uit onze brugklas de opdracht te geven. Medewerkers van het Leidse Museum De Lakenhal vertelden over de kwetsbaarheid van kunst en over het afval dat bij vervoer van kunst komt kijken.

De leerlingen gingen aan de slag. Stap voor stap doorliepen ze een onderzoeks-cyclus: probleem verkennen, een onderzoeksplan maken, uitvoeren, uitkomsten analyseren, enz. Halverwege het project waren de mensen van het museum online aanwezig om vragen van leerlingen te beantwoorden en ook oud-leerling Lianne Pinkse (student Industrieel Ontwerpen aan de TU Delft) deelde haar expertise.

Vraag aan 20 groepjes leerlingen om met ‘nieuwe’ materialen te komen, en je krijgt wat flink wat materialen die je niet verwacht. Het ene meer bruikbaar dan het andere. Een greep uit de voorstellen van leerlingen: Badmutsmateriaal. Geïnspireerd door zeehonden die een waterafstotend vetlaagje hebben. Een hele grote badmuts om een schilderij heen, die door de rek om verschillende formaten schilderijen past en herbruikbaar is. Van stucloper zijn twee soorten; de harde, maar ook de soort die schilders gebruiken, viltachtige met een plastic onderlaagje. Zacht en door het plastic laagje waterdicht. En het gaat niet snel stuk, liet een leerling voor de klas zien, terwijl ze het uit alle macht stuk probeerde te scheuren. Een voorstel dat aan best veel voorwaarden voldeed. Of neem nou het groepje waarvan een leerling een popcornmachine had meegenomen en de leerlingen met de mond vol ontdekten dat popcorn veel goede eigenschappen heeft (natuurlijk materiaal!), maar toch ook een hoop minder goede (het breekt snel, “maar als je het een weekje laat liggen niet meer…”) Een ander groepje maakte (achter de naaimachine) een hoes van polyester met rits, als een soort etui voor een schilderij. Nog een ander groepje stelde confetti voor (“Maar het is toch wel een beetje gek om bij aankomst van een Rembrandt in het museum daar eerst de confetti vanaf te moeten blazen”). Er was ook een groepje concludeerde dat ze verschillende materialen hadden getest maar dat geen enkel materiaal in aanmerking kwam om kunstwerken te beschermen. Geen oplossing is in dit geval toch een goed resultaat.

Toch hebben de leerlingen wat geleerd, vinden zij: “Ik heb geleerd om taken te verdelen: Ik had de spullen verzameld en anderen gingen de presentatie schrijven of materiaal uittesten.” En: “Hoe ik kan onderzoeken hoe ik bepaalde materialen kan goedkeuren. En dat er speciale bedrijven zijn om schilderijen te vervoeren.” Of: “Dat bepaalde stoffen van olie worden gemaakt”. “Ik vind samenwerken soms erg lastig en heb ook geleerd dat sommige mensen een opdracht nodig hebben voor ze ergens mee kunnen beginnen.”

Sommige groepjes leerlingen benadrukten dat ze hadden geleerd hoe je betrouwbaar onderzoek doet. Welke stappen je zet en dat je probeert om alle materialen te testen in een zelfde situatie. Dus niet dat de ene keer de ene leerling een schilderij met een  beschermend materiaal laat vallen en de volgende keer de iets grotere leerling van een grotere hoogte met ander materiaal.

Een kant en klare oplossing voor Turtle zat er niet tussen. Toch was Nicole niet ontevreden: “Ik zie dat er leerlingen enthousiast zijn geraakt over het doen van onderzoek. Misschien is er één van jullie die later professor wordt en bij ons aan de slag zou kunnen.” Een van de leerlingen begint geestdriftig te knikken.

(Elmar Caspers is technator van het Veurs Lyceum).