Kermis en ontspanning

Stompwijk - De boog kan niet altijd gespannen zijn, dat wisten de hardwerkende Stompwijkers als geen ander. Van tijd tot tijd was er behoefte aan een verzetje. De kermis was daartoe de geëigende plaats. Er kwamen wel steeds meer regels om de overlast aan banden te leggen. 

Door F.J.A.M. van der Helm

Hoe oud is de kermis van Stompwijk? Dat is een vraag waar moeilijk antwoord op is te geven. Stompwijk was geen stad, maar een uitgestrekt dorp met inwoners die verspreid over het grondgebied woonden. Bij de sluis was een kern, maar ook aan de huidige Meerlaan. Maar was er gelegenheid en accommodatie voor een kermis?

In het algemeen was de kermis gebonden aan grootse feesten zoals in het naburige Valkenburg waar de kermis vanouds tegelijk viel met de jaarmarkt en de paardenmarkt, waarvan de eerste al in 840 werd gehouden. Ook waren er dorpsfeesten bij kerkelijke gebeurtenissen zoals de naamdag van de patroonheilige van de kerk. In ons geval zou het dan gaan om de Heilige Laurentius, wiens naamdag op 10 augustus werd gevierd. Ook waren er op het platteland oogstfeesten te vinden, maar helaas in het uit arme veengrond bestaande Stompwijk viel er weinig meer te oogsten dan turf waarvan de laatste restjes met een turfbeugel uit de bodem werd gehaald.

In 1854 stond de kermis op de agenda bij de Stompwijkse gemeenteraad. De jaarlijkse kermis bestond toen al, doch nieuw was de heffing van een belasting voor het gebruik van staanplaatsen. De kermis werd door de overheid ontdekt als melkkoe. We komen in 1857 te weten dat het Stompwijks bestuur had besloten dat voortaan op twee plaatsen in Stompwijk kermissen werden gehouden. De eerste aan de Leidschendam die jaarlijks op de zondag na 24 juni begon en de tweede in het dorp Stompwijk en die begon op de eerste zondag van september. Beide kermissen duurden acht dagen. En natuurlijk begon de kermis pas nadat de zondagmis voorbij was en de kerkklok 4 uur had geslagen. Vandaar de naam ker(k)mis.

Vanouds was het bij herberg Het Blesse Paard goed toeven. Als er wat te vieren viel was dat de aangewezen plek. Toen de Bles op dinsdag 3 september 1861 de harddraverij organiseerde viel deze mooi samen met die gepaard zijn met de kermistijd. Het terrein naast de Meerlaan was daartoe de plaats bij uitstek. De vermakelijkheden waren beperkt tot iets van ballengooien, pony rijden, schieten, waarzeggen, een luchtschommel en verschillende kwakzalvers die hun smeerseltjes en drankjes verkochten. Verder snoep- suikerwaren en paling en frisdrank. Het hele dorp vierde een hele week feest, waarbij alcoholische dranken rijkelijk vloeiden en menigeen ladderzat naar huis moest worden gedragen.

In de loop der jaren zouden er veel veranderingen volgen. Doordat er meer mogelijkheden tot vermaak kwamen, nam de populariteit van de kermis af. Toch is de kermis nog altijd een feest dat het dorp op zijn kop kan zetten!

Reacties naar helmhuis@ziggo.nl.