Schijngevecht in de herberg

Stompwijk - Alcohol maakt meer kapot dan u lief is, is een leuze om buitensporig alcoholgebruik tegen te gaan. Deze hedendaagse campagnespreuk gaat zeker ook op voor vroegere tijden. In de diverse herbergen werd heel wat gedronken met alle kwalijke gevolgen van dien.

Door: F.J.A.M. van der Helm

Oud en Nieuw zijn feestdagen die altijd enthousiast werden gevierd. Boeren die zich geestdriftig uitleefden met carbidschieten zijn van alle plaatsen en tijden. Alcohol mocht daarbij niet ontbreken. Jongemannen lieten zich het bier en andere alcoholische versnaperingen goed smaken.

Op maandag 1 januari, Nieuwjaarsdag 1883 was het berengezellig in herberg het Wapen van Stompwijk. Veel buurtbewoners kwamen elkaar in de kroeg nieuwjaarswensen, waarbij over en weer getrakteerd werd op een glas sterke drank. Dit ging vanzelfsprekend met het nodige geschreeuw en lawaai gepaard. Laurens van Santen, bouwmansknecht aan de Oostvliet, was één van die bezoekers die avond. Hij vermaakte zich prima, dronk en kletste gezellig mee met zijn dorpsgenoten en ofschoon het etenstijd was, maakte hij nog geen aanstalten om naar huis te gaan.

Het was al donker buiten en de sfeer was goed onder de bezoekers, hoewel sommigen toch wel hun taks naderden. Zo gebeurde het dat de 24-jarige Laurens zomaar een stevige slag op zijn hoofd ontving. Hij kwam hard aan en naar eigen zeggen “zonder enige reden”. Laurens keek opeens in de ogen van de dader, de 26-jarige dorpsgenoot Adrianus van Altena, zoon van Leendert van Altena en Gerretje Groen. Zijn belager was ook een bouwmansknecht. Een vreemde gewaarwording. Het werd geen knokpartij. Het bleef bij die ene slag, dit tot grote verbazing van de omstanders. Laurens droop af zonder zich te hebben gewroken.

Thuis bij zijn ouders, Henk van Santen en Hendrina van Rijn, vertelde hij het voorval. Zijn moeder bekeek zorgvuldig zijn hoofd maar kon geen letsel vinden. Ze vond het maar een raar verhaal. Meestal kwam een mep nooit alleen en escaleerde het gauw tot een vechtpartij tussen de dronkaards. Maar Laurens had niet bovenmatig gedronken. Hij had getuigen die dit konden beamen. Waarop zijn ouders zeiden dat hij dan maar aangifte moest doen bij de politie.

Hij sliep er enkele nachtjes over en ging uiteindelijk op 4 januari naar de veldwachter om aangifte te doen. In die tijd was het nog burgemeester Van Duijvendijk (1881-1915) die het proces-verbaal persoonlijk opschreef. Wellicht aarzelde de burgervader bij het verhaal, maar aangezien Laurens twee getuigen had, moest de wat ongelovige man zijn pen wel tot schrijven manen. De 50-jarige bouwman Jan Verhagen was de ene getuige en de 20-jarige bouwmansknecht Wilhelmus Adrianus van Vliet de andere. Het proces werd keurig netjes ondertekend en naar de officier van justitie gestuurd. Naar het zich laat aanzien is er niets meegedaan en is het geseponeerd.

Reacties naar helmhuis@ziggo.nl.