Laurentius geeft vrije dag

Stompwijk - Het harde werken op het platteland van Stompwijk in de 19e eeuw was een zwaar bestaan. Gelukkig waren er nog wat kerkelijke feestdagen die zorgden voor vrijheid en om tot enige rust te komen. 

Door: F.J.A.M. van der Helm

In de tijd van pastoor Theodorus Stoek (1792-1870), die in 1824 werd benoemd tot pastoor van de H. Laurentiusparochie te Stompwijk, wilden ze de katholieke feestdagen beperken. Stoek deed daar echter niet aan mee.

Het leven te Stompwijk was niet gemakkelijk. Veel bewoners waren werkzaam in het veen dat gedolven werd om als brandstof te worden gebruikt. Zomers en ’s winters stonden de arbeiders met hun voeten in het water om de laatste restjes van het veen uit de grond te baggeren. Een heidens zwaar en ongezond karwei. Ondertussen hadden de kostwinnaars grote gezinnen die ook allemaal te eten moesten hebben. Hun behuizingen waren klein en vochtig en dus ongezond. Hun enige vertier was de kermis en de zondag. De kermis voor vermaak en de zondag om naar de kerk te gaan en ’s middags de familie te bezoeken. Zo leefden de families generatie op generatie dichtbij elkaar zonder veel van buiten hun dorp te hebben gezien.

Naamdag
De wekelijkse zondag was niet de enige rustdag. Naast de ons nog bekende katholieke feestdagen was er ook de dag van de heilige van de parochie. In dit geval was dat Sint Laurentius. De naamdag van deze parochieheilige werd gevierd als zondag, dus iedereen vrij en volop naar de kerk. Het feest werd gevierd op 10 augustus, dus hartje zomer en meestal mooi weer.

In 1853 kreeg Nederland zijn bisschoppen weer terug en werden we niet langer meer gezien als missiegebied en kerkelijk bestuurd door een apostolisch vicaris. Dat betekende dat de parochie Stompwijk onder de bisschop van Haarlem kwam te vallen, maar ook dat er andere aanpassingen kwamen in het tot dan gevoerde beleid. Nieuw was in ieder geval dat de feestdag van de parochieheilige niet meer als zondag werd gevierd en niet langer meer gold als vrije dag. De Stompwijkers waren daar niet blij mee en pastoor Stoek stond op de bres voor hen en vroeg nadere uitleg aan de bisschop.

Volhardend
Stoek vond het afschaffen maar niks, want dat zou betekenen dat de vrome Stompwijkers, die altijd trouw de feestdag van de H. Laurentius hadden gevierd niet meer beloond werden met een vrije dag. Ze konden dan gewoon ‘slavelijke arbeid verrichten’ in plaats van te genieten van de zondagsrust. Hij stelde zijn parochianen voor de dag gewoon te vieren zoals ze als vanouds hadden gedaan, ofschoon de bisschop de dag niet meer als zondag erkende. “Zolang ik leef ben ik niet van zins dit anders te doen”, wist de volhardende eerwaarde heer zijn kudde te vertellen en hij wist dat de godsvruchtige Stompwijkers er ook zo over dachten. Al was het alleen maar om de vrije dag!

Reacties naar helmhuis@ziggo.nl