Schuiten bekogeld aan dam

Leidschendam - Moeizaam manoeuvreerden de vrachtschuiten door de schutsluis aan de Leidschendam. De sluis was smal: iedere centimeter was er één. De kapitein had alle aandacht nodig om zijn schip naar behoren te besturen. Een beschieting van zijn schuit was uit den boze! Levensgevaarlijk!

Door F.J.A.M. van der Helm

Eind 19e eeuw maakten de trekschuiten steeds meer plaats voor stoomboten, hetgeen voor de schuitenjagers een ramp was. Zij zagen steeds minder beleg op hun boterham en zelfs was het uitsterven van hun beroep al in beeld. De ruwe, sterke mannen die als schuitenjager hun brood verdienden, walgden van de stoomboten die ze zagen passeren. De technische vooruitgang was aan hen niet besteed. Regelmatig werden de stoomboten bekogeld en de bemanning uitgejoeld.

In de zomer van 1883 ging het weer mis. Midden op de dag was er volop tumult bij de sluis. Aanvankelijk was nog niet precies duidelijk wat er gaande was, maar dat veranderde spoedig. Aan de waterkant was de 37-jarige geboren Stompwijker, maar thans Hagenaar, Koos Verheul weer bezig met rotzooi te schoppen. De robuuste schuitenjager was geen man om met fluwelen handschoentjes aan te pakken. Het was een platte wildebras, een Hagenaar uit de achterbuurt (Begijnenstraat 82), die moeilijk in toom te houden viel. In ieder geval had hij het voor de zoveelste keer voorzien op een stoomboot, die door de sluis voer. In dit geval betrof het een sleepboot die enige schuiten achter zich aan trok. De sleepboot genaamd Leidschendam I voer regelmatig op het traject Leiden - Leidschendam met de 35-jarige kapitein Jan van Oosten uit Veur aan het stuurwiel. De baldadige Koos en de kapitein kenden elkaar goed en hun wilde confrontaties waren de dorpelingen genoegzaam bekend. Die middag liep het weer helemaal uit de hand.

Rond half vier liep Koos al in beschonken toestand vervelend te doen langs de kade en op het jaagpad. De schuitenjager had duidelijk niks te doen. De komst van de sleepboot werkte als een rode lap op een stier. Vanaf het jaagpad bekogelde Koos de sleepboot met grote stenen, waarbij hij vloekend en scheldend de kapitein en bemanning voor van alles en nog wat uitmaakte. Sommige keien kwamen op de boot terecht en andere ertegenaan, waarbij ze de nodige schade aanrichtten. Kapitein Van Oosten was des duivels en sommeerde Koos op te houden, doch die was voor geen rede vatbaar.

De kapitein restte niets anders dan aangifte te doen bij de veldwachter. Samen met zijn 24-jarige machinist Johannes Brammer en de 21-jarige dekknecht Pieter Simon Spruit als getuigen vertelde hij zijn verhaal. De schuitenjager annex sjouwer moest daags erna bij de Stompwijkse burgemeester verschijnen waar hij aan de tand werd gevoeld. De ongeletterde Koos verklaarde gedronken te hebben en geen benul te hebben welke boot hij beschadigd zou hebben.

Na voorlezing van het proces-verbaal werd hij uiteindelijk heengezonden.

Reacties naar helmhuis@ziggo.nl.