Historisch leven aan de Vliet: Vincents huisbaas (14)

Voorburg - Vincent van Gogh bracht regelmatig een bezoek aan Voorburg in de beginjaren '80 van de 19e eeuw. Dat was niet zo verwonderlijk want zijn huisbaas Pieter de Zwart woonde daar en Vincent kwam soms langs om de huurpenningen persoonlijk te brengen.

Door Frans van der Helm

De solide woning van de huisbaas aan de Kleine Laan werd bewoond door het gezin van Pieter Willem de Zwart (1826-1905) en zijn vrouw Cornelia van der Spiegel (1830-1898). Samen hadden ze enkele kinderen waaronder hun oudste zoon Michiel Antonie de Zwart (1853-1922), die zijn vader bijstond in zijn werkzaamheden. (Op de foto uit 1900, zit hij midden met baard) Hij zou later tevens de huren voor zijn vader innen van zijn panden aan de Haagse Schenkweg waar ook de beroemde schilder Vincent van Gogh zijn onderkomen had.

Stationsbuurt
De Zwart was aanvankelijk metselaar en wist geleidelijk op te klimmen tot architect. Dat kwam meer voor in die tijd. Ook timmerlieden konden zich later architect gaan noemen als ze voldoende waren bekwaamd. De Schenkweg lag aan de spoorlijn en Vincent keek uit op een bloemenkwekerij. In deze desolate stationsbuurt was veel leegstand en niet alle huizen zaten even stevig in elkaar. In de Haagse periode van Van Gogh, die ongeveer twee jaar duurde, verhuisde hij op een gegeven moment in dezelfde straat naar een groot bovenhuis met atelier voor ƒ12,50 per maand. Hij roemde het zonlicht dat zo gunstig naar binnen viel. Hij was zijn Voorburgse huisbaas erkentelijk voor de woning en voor zover we weten, hebben zich nooit problemen tussen hen voorgedaan.

Vriendin Sien
Hij noemde zijn woning "gerieflijk en ziet er terdege knap en flink uit". Voor een schilder was het een ideaal pand met licht vanuit het noorden in de ene kamer en vanuit het zuiden in de andere. Verder schreef hij aan zijn broer Theo over een klein keukentje. Het huis was groot genoeg om ook zijn vriendin Sien en haar zoontje onder te brengen. Hij genoot van het uitzicht op de weilanden en wist in de omgeving telkens nieuwe weggetjes te ontdekken waar arbeidershuisjes stonden.

Streng
Met zijn huisbaas had hij een vriendelijk, maar zakelijk contact. Zo af en toe vroeg hij om herstel of uitbouw van zijn woning, maar daarvoor kon hij geen extra huur betalen. De hoofdknecht kwam geregeld bij hem langs om te kijken of alles naar wens was. Van Gogh kon het goed met de hoofdknecht vinden en met de strenge De Zwart wist hij ook duidelijk waar hij aan toe was.

Over hem schreef Vincent "mijn huisheer dient van geen uitstel en heeft onlangs de huurder beneden eruit gezet". Het was voor Vincent duidelijk dat hij dus keurig moest betalen wilde hij zijn comfortabele woning behouden. Of hij de huur ook in schilderijen heeft betaald, is niet bekend. Wellicht kan een der nazaten van De Zwart eens op zolder kijken (!).

Reacties naar: helmhuis@ziggo.nl.