Moord in Stompwijk

Stompwijk - Moorden, roven, plunderen. Het zijn misdrijven die al bestaan sinds de mensheid. Ook in kleine plaatsen als Stompwijk of Voorburg. De frequentie van deze gebeurtenissen lag vroeger wel beduidend lager dan nu. De Stompwijkse moord van 1889 was landelijk nieuws en in Stompwijk leefde iedereen mee met het tragische voorval (aflevering 56).

Door F.J.A.M. van der Helm

Op zondag 2 juni 1889 kwam op een dramatische wijze een einde aan het leven van landbouwer Jacobus Antonius de Vreede. Het gebeuren leek op een uit de hand gelopen geschil tussen enkele vissers uit Den Haag die nabij zijn land in de Tedingerbroekpolder aan het vissen waren. De 39-jarige De Vreede werd daarbij in zijn hoofd gestoken en vond de dood. Een vreselijk bloedblad dat werd gadegeslagen door de 62-jarige vader Leendert.

De 22-jarige dader, J.P. Taselaar en zijn metgezel werden spoedig gearresteerd. De toedracht was niet zo duidelijk zodat een reconstructie plaatsvond. Het bleek allemaal te zijn begonnen toen de dove vader De Vreede de vissers in het oog kreeg en schreeuwde dat ze uit zijn water moesten met de netten en van zijn land af omdat ze zijn hooi plattrapten. Toen zoon Jaap erbij kwam verergerde het conflict. De dader vluchtte met zijn kameraad de straatweg op en Jaap haalde een hooivork en ging hen woest achterna. Een heftige worsteling was het resultaat. Taselaar verdedigde zich, greep met zijn linkerhand de hooivork en tastte met zijn rechterhand naar zijn mes, waarmee hij De Vreede nabij zijn oor in zijn hoofd stak met weldra de dood tot gevolg.

Het gezin De Vreede was in diepe rouw verzonken. De overleden Jaap was in 1877 getrouwd met de thans hoogzwangere 34-jarige Johanna Schilperoord en huisvader van inmiddels zes kinderen: Geertruida Hendrika (1878), Helena Maria (1881), Louisa Maria (1882), Leonardus Theodorus (1885), Johannes Casper (1886), Johannes Wilhelmus (1887). Enkele weken na het overlijden kwam op 14 juni Jacoba ter wereld. De weduwe en de jonge kinderen verkeerden in grote nood en konden niet meer in hun onderhoud voorzien.
De meelevende burgemeester Van Duijvendijk en pastoor Scheerman ontfermden zich over het jonge gezin. Ze hielden een inzamelingsactie om geld op te halen voor de getroffen weduwe. De dove vader Leendert van 62 en zijn bijna blinde vrouw van 73 konden het gezin slechts mondjesmaat steunen. Bovendien was de Armenkas niet toereikend voor dit exceptioneel tragische geval zodat geld ingezameld moest worden. De opbrengst van de actie bedroeg ƒ 638,84.

Gevangenis
Ondertussen kwam de dader al binnen enkele maanden voor het gerecht. Hij kreeg een straf van vier jaar wegens zware mishandeling met de dood tot gevolg. Hijzelf vond het onterecht omdat hij een beroep deed op noodweer. In zijn ogen handelde hij uit pure zelfverdediging. Zijn verdediger ging dan ook in beroep. Op 13 september bevestigde de rechtbank het vonnis van vier jaar.

Reacties naar: helmhuis@ziggo.nl.