Brievenbussen in Wilsveen

Leidschendam - In deze tijd vol supersnelle communicatie op het internet vergeten we bijna hoe belangrijk de komst van de brievenbus was op het platteland. Ver voor de intrede van de telefoon deed de postbode eeuwenlang zijn best om brieven te bezorgen en om ze op te halen.

Door F.J.A.M. van der Helm

Op het platteland bleven de technische ontwikkelingen wat achter bij de stad. Gas, licht, water kwamen om begrijpelijke redenen sneller tot stand in de stad, waar huis aan huis efficiënt een leiding kon worden aangelegd. In een dorp met de vele vrijstaande huizen waren dergelijke investeringen veel groter en de gemeenschap die dit moest betalen juist kleiner.

Het bezorgen van een brief stond nog in de kinderschoenen. De ijlbode die brieven bezorgde bestond al in de Middeleeuwen, maar in de 19e eeuw kwam er toch meer vaart in de communicatie. Steeds vaker werden er brieven en later ook telegrammen verstuurd. De snelle ontwikkeling werd mede veroorzaakt door de industriële revolutie die het leven een stuk sneller maakte. Daarbij kwamen familieleden steeds vaker op grotere afstand van elkaar te wonen.

In 1862 deed de post ook steeds meer zijn intrede op het platteland. In Stompwijk werden steeds vaker brieven verstuurd. Niet alleen door bewoners, maar vooral door het ambtelijk apparaat. De ambtelijke molen begon steeds sneller te draaien. Richtlijnen vanuit Den Haag werden naar gemeenten over het hele land verstuurd. Justitie stuurde dwangbevelen en dagvaardingen. Het liep alsmaar op. Op hun beurt moesten de burgers vaak antwoord geven op een brief van de overheid. Dat was geen sinecure. Daarover werd flink nagedacht. En dan moest de brief afgegeven worden op het postkantoor. Datzelfde gold voor allerlei contacten en contracten in de agrarische wereld.

De bewoners van Stompwijk-dorp, Wilsveen en de Veenweg deden hun beklag bij de gemeenteraad van Stompwijk dat de brievenbussen zo ver van hun locatie stonden. Het was geen doen om helemaal vanuit de andere kant van Stompwijk naar het postkantoor aan de dam te komen. De Stompwijkse raad wendde zich tot de Administratie der Posterijen met het verzoek om hulpbrievenbussen te plaatsen in de uithoeken van hun gemeente. De Posterijen en de gemeente correspondeerden hierover geruime tijd met elkaar. De postgaarder was een rijksambtenaar van de Posterijen en die hoefde geen bevelen aan te nemen van een gemeentebestuur. Dat was een zaak met een lange nasleep doch met gunstig resultaat. 

De brievenbussen werden in het vervolg geplaatst in het dorp en aan de Veenweg, waar ze om half twee respectievelijk om half drie werden geleegd door de brievengaarder. Natuurlijk moest de gemeente de posterijen hiervoor extra betalen. Zo kon de bewoners een rit naar Leidschendam worden bespaard. De bussen werden in Stompwijk geplaatst bij het Spuitenhuis en aan de Veenweg bij buitenplaats Oranjestein. Buurtbewoners werd gevraagd de bussen te beschermen tegen baldadigheid.

Reacties naar helmhuis@ziggo.nl.