De fontein van Pier Pander

Voorburg - Er zijn twee marmeren schalen. Een kleine ronde met zuil die staat op een grotere. Deze rust op het bakstenen pleintje tussen het groen en heeft een rand met bogen en driehoeken. Het kunstwerk werd gemaakt door een wereldberoemde beeldhouwer.

Door Anne Marie Boorsma

Het gaat hier om een fontein, beïnvloed door het neoclassicisme, die helaas droog staat. Hij staat nu in Park De Werve in Voorburg. De maker, Pier Pander (Drachten 1864-Rome 1919), kreeg rond 1900 de opdracht van Lucas Everhard Hekmeyer en was bestemd voor diens buitenplaats Heeswijk in Voorburg. Oorspronkelijk was er bovenaan nog een derde schaal, maar die is verdwenen. De vormen zijn eenvoudig en in harmonie. Dat is typisch neoclassicistisch. Pander liet zich ook inspireren door een prent uit een standaardboek over tuinen en tuinieren met als titel: ‘Den Nederlandtsen Hovenier’. Het werd in 1670 geschreven door de tuinman van de Prins van Oranje Jan van der Groen, Er staat een tekening in van een fontein waarbij de onderste schaal er precies zo uitziet als die van Pander. Voor de rest is de fontein uit het boek heel anders, want rijk versierd met barokke beeldhouwwerken.

Fonteinen in parken en tuinen zijn al eeuwenlang geliefd. Dat komt omdat ze alle zintuigen beroeren. Zo is het bijzonder om het wisselende licht in het spuitende water te aanschouwen. Ook voelt het prettig om het water langs je handen te laten glijden en je dorst ermee te lessen. Bovendien is het fijn en ontspannend om te luisteren naar het kletterende geluid en de bloemgeuren op te snuiven die door de nevel sterker gaan ruiken. 

Fonteinen waren echte statussymbolen. Koningshuizen en adellijke geslachten toonden ermee hoe groot hun macht was. Hoe hoger de fontein kon spuiten hoe meer aanzien. In paleis Het Loo liet Koning-stadhouder Willem III aan het eind van de 17de eeuw er een aanleggen die 13 meter hoog reikte. Dat was hoger dan de fonteinen in de beroemde tuinen van het paleis Versailles bij Parijs. 

Pier Pander was tijdens zijn leven een wereldberoemde beeldhouwer die werkte in de neoclassicistische stijl. Hij werd geboren als zoon van een binnenschipper in het Friese Drachten. Pander werd ontdekt door de plaatselijke dominee. Eerst voltooide Pander de Kunstnijverheidsschool Quellinus in Amsterdam en daarna de École des Beaux-Arts in Parijs. Op zijn 21ste ontving hij de Prix de Rome. Op kosten van de academie mocht hij in Rome de klassieken bestuderen. Hij is er altijd gebleven. Hij portretteerde onder meer leden van het Nederlandse Koninklijk Huis. De beeldhouwer heeft zijn eigen museum en een tempel met beeldengalerij in Leeuwarden. 

Voor reacties en info over (online) cursussen kunstgeschiedenis: www.annemarieboorsma.nl.