Het ABC van ‘t leven

Leidschendam - Er zijn drie langwerpige betonnen platen die in het midden bijeengehouden worden door een blauw geverfde constructie. Ook van beton. Ze vormen een liggende driehoek waarop abstracte vormen te zien zijn. Pas op het tweede gezicht zie je dat het letters zijn

Door Anne Marie Boorsma

De letters vormen aan alle drie de zijden hetzelfde woord: ‘Heuvel’, de naam van de wijk waar het kunstwerk zich bevindt. Het is een typische wederopbouwwijk, waar goed is nagedacht over een evenwichtige verdeling tussen architectuur, groen en voorzieningen. Dat zijn belangrijke zaken in het leven en daarin wordt verwezen in dit kunstwerk. Want in en tussen het woord ‘Heuvel’ zijn weer kleinere letters te zien, horizontaal, maar ook verticaal en soms door elkaar. Je ziet ze zowel verwerkt in de witte gedeelten als in het onbewerkte beton. Kortom om de woorden erin te ontdekken moet je een beetje moeite doen. Maar dan staat er ook wat: ‘Hier wordt gegeven ’t ABC van ‘t leven 1964’. Niet niks, zo’n bewering, die slaat op de nabijgelegen basisschool De Margriet. Maar we moeten deze woorden nog ruimer zien, want ook buiten schooltijd leer je veel van het leven als je in een prettige omgeving kan wonen, werken en elkaar ontmoeten.

De maker van dit kunstwerk, Ben Aalbers (1916-2004), die zichzelf ‘lettergek’ noemde, speelde hier met de lettervormen. Waarschijnlijk was hij geïnspireerd door de zogenaamde kalligrammen. Een term ontleend aan de dichtbundel ‘Calligrammes’ uit 1918 van de Franse dichter Guillaume Apollinaire (1880-1918). Hij liet de letters dansen over het papier en rangschikte ze op zo’n manier dat de zinnen beelden vormden. Bijvoorbeeld een portret, paard of fontein. Hij inspireerde weer de Vlaamse dichter Paul van Ostaijen en de kunstenaars van het dadaïsme, zoals I.K. Bonset (Theo van Doesburg) en Hugo Ball, maar ook kubisten als Georges Braque en Pablo Picasso. De kunstenaars maakten ook collages van kranten-en tijdschriftknipsels. Toen was dat heel vernieuwend.

Ben Aalbers was boekbinder en grafisch ontwerper. Naast de typografie van bovengenoemde dichters/ kunstenaars liet hij zich inspireren door de kalligrafie uit China, Japan en de Arabische landen. Hij volgde zijn opleiding aan de huidige ‘Rietveld Academie’ in Amsterdam. Bovendien gaf hij jarenlang les aan de ‘Academie voor Beeldende Kunsten’ in Rotterdam en aan het ‘Hoger Instituut voor Drukkunst’ in Antwerpen. Hij woonde aan de Westvlietweg in Leidschendam. Zijn driehoekige reliëfbalk is een origineel kunstwerk met verrassende vormen en een positieve boodschap. De moeite van het ontcijferen waard.

Voor reacties en informatie over (online) cursussen kunstgeschiedenis www.annemarieboorsma.nl.